dallek | zn – persoon, stumper, zielepoot, deerlijk, meelijwekkend, beklagenswaardig mens of dier. ” Ned.: deerlijk: jammerlijk, beklagenswaardig. |
dam | zn – erf, Zèt oewe n’ótó mar op d’n dam. Zet je auto maar op het erf. |
dammeke trappe | spel, tijdens het over de sloot springen het water met één voet aanraken, alsof je er op stapt. |
dankbaor | bw-er veel plezier van hebben. Da zèn dankbaore blommekes. Die bloemetjes staan altijd mooi te bloeien. |
danneetel | zn – dovenetel, Oud. |
daoi | zn – vrouw, lange forse vrouw. |
daolder | spr: Vur n’n daolder èn ’n lang wiet brwood. Inleiding als men om ’n gunst gaat vragen, waarvoor men geen tegenprestatie verwacht. |
| vgl.: Vur wad gèld èn goeie woorde. |
dartien | tw- dertien, Oud. |
dartig | tw- dertig. |
de | bv- spr: Ik kom meej de Pose. Ik kom met Pasen. Oud. Fr.: de, de la. |
deemster | zn – duister, Oud. |
dèènke | ww-denken, dèènk – docht – gedocht |
dèèrlijk | bw – deernis-wekkend, Oud. |
dèksel | zn – dekens en lakens, op je bed. |
dèl | vrouw, van lage zeden. |
dèlling | zn – laagte, dal. Oud. |
dèmpig | bw – mistig, nevelig. Ety.: dampen, Midned.: dempich: benauwd, aamborstig. |
dèssel | zn – distel, Oud. |
dèstag | eig – dinsdag. |
deuge | spr: zie wiend. ww- deugen, deug- doog, dugde -gedooge, gedeugd. spr: zie aor of stèèrt. |
deur | bw- verder, vooruit. Ik zal oe èllepe, dan kunde wir deur. Ik zal je helpen, dan kun je weer vooruit. spr: zie bos. |
deurdoen | ww- doorstrepen, Doe zijne naom mar dur. Streep zijn naam maar door. |
deurslag | zn – vergiet. |
deurzicht | bw- inzicht, Oud. |
deuzig | bw- onwijs, stom. Ety.: dwaas. Eng.: dizzy. Middned.: duizelig, dazen: onzin uitslaan. bw – duizelig, Oud. |
diefferèènt | bw – verschillend, ,:- Oud. Eng.: different: anders dan. |
diefke | zn – propje, in je neus. Oud. |
diengeske | zn – troetelnaam, voor een kind. |
diêr | bw- duur, Oud. |
dije | ww-zwellen, uitzetten. Ned.: uitdijen. |
dikke foep | zn – scheldnaam, dikkerd. |
dikkels | bw- misschien, Nim mar meej, aanders vergit ’t dikkels. Neem aanders vergit ’t dikkels. |
| Neem maar mee, anders vergeet je het misschien. bw- dikwijls, soms. |
dims(t)ig | bw – mistig, nevelig. Eng.: to dim. Ety.: dimmen, het temperen van licht. |
dirrek | zn – directeur. |
distelvienkske | zn – puttertje, Carduelis carduelis |
djeeg èbbe | ww- plezier hebben, pret, lol hebben, bv.op een feest. |
djeele | spr: zie eete. |
djuu | bw- groet, Oud. Fr.: adieu. |
Doele de | toponiem, Stra.: Een erf verkocht in 1664, aan het Gilde van de Colveniers, gelegen vlak achter de kerk, thans raadzaal. |
doerak | zn – kind, deugniet. |
doezig | bw- murw, zacht. Oud. |
dol êmme | ww-last hebben, moeite, problemen. |
doore | zn – dooier, van ’n ei. |
dooren | spr: Iets in z’n dooren krijge. Iets in het hoofd halen. Oud. |
doppe | ww- dopen, bv. Oew viengers in ’t wijwaoter doppe. ” Oud. |
dorsbaareg | zn – manege, paardenmolen. Oud. |
dots | zn – klap, ’t geluid van een doffe gesmoorde klap. ‘T dotste n’ammel. Je hoorde een aantal gesmoorde klappen. |
douwe | ww-wiegen, al zingend in slaap wiegen. Oud. ww-vooroverlopen, sjokkend vooruitlopen. ww-duwen, douw- dów – |
draod | spr: D’r zit n’n slechten draod in. Hij heeft een negatieve karaktertrek. |
draod krijge | ww- afzien, afzien en er sterker |
draoge | ww-zweren. ww-dragen, draog- droog-gedrooge. |
draoger | spr.: zie éffer |
drèk | bw. -meteen,direct. |
driêge | ww- doorrijgen, alvorens te stikken met grote steken vastzetten. Oud. |
drieling | zn – eend, halfvolwassen. Oud. |
drienke | spr: Toe, ge drienk nie naovenaant da ge geld èt. Aansporing voor iemand, waarvan je wilt dat hij nog wat drinkt. |
drienkeskrükske | spr: zie scheel.zn – drinkkruikje, blauw geëmailleerd busje, rechthoekig met ovale bodem, korte smalle hals met een kurk- of beugelsluiting. |
| Om mee te nemen naar het werk. |
driês | zn – grond, ’n stuk wei aan het huis. ” Oud. |
dril | spr: Op d’n dril gaon. Doelloos rondrijden,rondtrekken. |
drjeele | ww- slepen. De schèèder drjeel z’n mès oover ’t ljeer om ’t te wette, schaarepe. De scheerder sleept z’n mes over het leer om het te slijpen, |
| scherpen Oud. Ety.: drelen: strelen. |
droêl | zn – sufferd, sloom persoon waar niets van uitgaat. Wa staode wir te droêle. Zie : Louwe. |
drollevanger | zn- plusfour,pofbroek tot aan de kuiten of enkels. |
droole | ww- dromen,soezen,suffen. Oud. |
druk | spr: IJ eeget zwoo druk as ’t panneke (Tanneke) vastenaoved. Hij heeft het heel erg druk. |
drüppe | ww- druppelen, |
drwooge | spr: Zullie drwooge nie over dezellefd’ èèg. Zij kunnen het helemaal niet goed met elkaar vinden. b.v. ruzie. |
drwooge Mies | zn – H.Mis, voor de leden van het Kruisverbond. Oud. |
drwoogstèk | zn – wasknijper. |
du(r)mekaore | bw- gemiddeld, Du(r)mekaore genoome, ee tie d’r gin last van. Hij heeft er weinig of geen last van. |
dubbele trits | zn – twee keer, twee keer de waarde. |
dubbelt | bw- dubbel. |
duggeniêt | zn – fraudeur, onbetrouwbaar persoon. |
duggeniête | frauderen.onbetrouwbaar zijn. |
duite | spr: zie mèskes. |
dünkele | ww-duikelen. |
dür | bw- dor. |
dur ’n doekske | spr: zie blwoot. |
durjaoger | zn – persoon, die veel kan eten en drinken zonder dik te worden. |
durkomme | ww-verder komen, bv. van de voor- of achterdeur naar de kamer. Kom mar dur! Blijf daar niet staan, kom maar verder! |
durpeeze | ww-doorwerken, doorgaan met hardwerken of fietsen. zie: peeze. |
dürrepel | zn – drempel. |
durreve | ww-durven, dirref- dieref, dorref- gedurreve. |
durslag | zn-drevel. Zn-vergiet- zn-doorslag, gekopieerde brief d.m.v. carbonpapier.spr.: zie week. |
dursnije | spr. Zie durzaoge. Spr.: zie week. |
durzaoge | spr.: De week durzaoge of dursije. Op woensdagavond naar je meisje gaan. Zie rjeepaoved |
düst | bw- gras, wit, droog, met brede vlimmen. Oud. |
dutselèèr | zn – persoon, onbeholpen, gebrekkig. Oud. |
dutske dutseltje, | zn – meisje, sukkeltje. Ety.:dutten, niet opletten. |
duuvel | spr: IJ zitter op as den duuvel op gjeerde. Hij reageert onmiddellijk. Hij bijt zich erin vast. Hij laat zich behoorlijk gelden. zie: grèèt. |
| spr: Meej dn duuvel in ’t bos uize. Zolang vriendelijk zijn als ze je nodig hebben. Oud. |
duuvelsbrwood | zn – paddestoel, Oud. |
duuveltje | zn – potkacheltje, ter verwarming van pot of ketel. |
duveljaoger | zn – schop, met omgebogen randen om pootgaten te maken. Oud. |
düvver | bw- zeer zeker, Gij gao düvver nie meej! Jij gaat zeer zeker niet mee! |
dwang | spr: zie motte. |
dwèlle | ww- vastschroeven, zich vastvijzen. Dieje pao! zal wel vastdwèlle, zie: vastvijze. Oud. |
dwood motte | spr: Ge motter meej dwood. Je moet er erg mee lachen. |
dwood slaon | spr: zie luis. |
dwoodstraf | zie: wijze. |
dwoof kommeke | zn – kopje zonder oor. |
dwoos | zn – vrouw, dik, loom. |