| èbbe, èmme | ww-hebben, èb, èm- aar- g’ad. |
| èbberd | zn – hebberd, Gij zà d’nne n’ebberd. Jij moet ook alles hebben. |
| ècht | zn – heft, van een mes. Oud. |
| èchtelijk | bw – eigenlijk, Oud. |
| eefdeeg | zn – zuurdeeg, Oud. . |
| èèg | zn – haag, bv. liguster. spr: zie drwooge |
| èèggeriêf | zn – stokken uit de heg, gesneden, dienend als schop- of rieksteel. |
| Eej? | bw- stopwoordje, niet waar?. Da zèdde toch wèl meej me n’eens eej? |
| eelegaans | bw- helemaal, gans. Oud. |
| eemel | spr: In d’n eemel kijke. Als een vrouw breed gaat zitten en je kunt haar onderbroek zien, dan kijk je in de hemel. |
| èènd | spr: lemand aon z’n èènd brenge. Iemand tot aan z’n dood verzorgen. |
| eendelijk | bw- groot, buitenmatig, angstig groot. Oud. |
| eendlijk | bw- eenzaam, verlaten. Oud. |
| eenig | bw- eenzaam, verlaten. Oud. bw- open, de boterham met |
| èènkelt | beleg eten, zonder tegenboterham. spr: Gao d’is uit dn (m’nne) |
| èèrd | èèrd. Ga eens uit de weg. Opzij! |
| èèrd | zn – vloer, Me krijge veul vollek oover d’n èèrd. Er komt bij ons veel bezoek aan huis, over de vloer. |
| zn – kamer, Z’opoetje zit in, ofop dn èèrd. Oma zit in de huiskamer. |
| zn – kachel, haard. De koolekit stao bij d’n èèrd. De kolenkit staat naast de kachel. |
| spr: Oewe n’ èèrd èbbe. Gewend zijn. Je draai gevonden hebben. |
| èèrdkaar | zn – aardkar, mestkar. |
| èèrdmanneke | spr: Kom niet te dicht bij de put, aanders kom ’t èèrdmanneke oe aole. |
| Waarschuwing tegen kinderen gezegd om niet te dicht bij de put te komen. |
| èèrèènd | zn – boomstronk, wortelstronk,aardeinde. |
| èèreft | zn – zwarte grond, boven het rode zand. Oud. |
| èèrem | bw- linksom, stuurcommando voor een paard. zie: aarem. |
| èères | bw- herwaarts, Oud. |
| bw- ginder, spr: èères èn geens. Oud. Ver: heen en weer, op en neer, hier en daar. |
| èèrgeraans | bw- ergens, Oud. |
| èèring | spr: Daor angt n’n èèring aon de laamp. Die mensen zijn zó arm, dat ze haast geen beleg op hun brood hebben. |
| èèrpelfwooi | zn – vieren, gratis bier na het oogsten van de aardappelen. |
| èèrpels | zn – aardappelen, spr: Jot, ’t zèn èèrpels! Nou, je kunt me nog meer vertellen. |
| eete | spr: Bete as ne Rukfender, spaoier, eisteeker. Heel erg veel kunnen eten. (inwoner van Rucphen, spitter, heisteker). |
| spr: Jist eete, en dan de koei uit ’t koorejaoge. Eten is belangrijker dan het werk. |
| spr: Ge kun meejjou beeter eete n’as djeele. Jij bent geen gemakkelijke. |
| spr: Eete nis leutig, mar wèèreke n’ouwde langer vol. Met eten heb je je buik eerder vol, dan van werken. |
| ww-eten, it, eet- aat- g’eete. |
| Eeters | zn – eigennaam, Ettenaren. Oud.: komt dichtbij de latijnse naam “Etasia”. |
| eetmaol | zn – maaltijd, Oud. |
| eevie | zn – haver, lichte haver op zandgrond gezaaid. |
| eezele | ww- afsnauwen, vanwege het elkaar niet kunnen velen. Oud. |
| eezelèèr | zn – dwarskop, zie: aonvliéger,zie: pèèrdskoppe. Oud. |
| eezelsvèl | zn – diploma, Z’n eezelsvèl bekomme. Z’n diploma behalen, krijgen. Oud. Ver.: vanwege het perkament van ezelshuid. |
| èffer | spr: IJ is daor d’n effer en dn draoger, lèèger. Hij heeft daaralle touwtjes in handen |
| èfstèèrt | zn – persoon, streber, vasthoudend, lastig, verwaand. |
| èggel | zn – bloedzuiger.spr: zie zuipe. |
| èggelstèèrt | zn – windhoos, onderste punt van de kolom, haauw. |
| èh? | vraag, spr.: èh? antw. D’n boer die zeej: “Wa motte?” Gezegd wanneer kinderen niet netjes: “Wablief” zeiden. |
| eierblomme | zn – tuinprimula, Primulaceae denticuláta. |
| eiere | spr: Eiere n’ofjong. ‘T een of’t ander. Een van de twee |
| eige | spr: Meej eige wandele, meej vrèmde andele. Geen zaken doen met familieleden. Oud. |
| eigentlijk | bw- eigenlijk. |
| eikewaaier | zn – eikenboom, in een heg. Oud. |
| eilig vat | spr: Da’s ’n eilig vat meej geroeste baande. Dat is iemand die vaak naar de kerk gaat, maar het in de levenswandel niet zo nauw neemt. |
| eiligdom aon èbbe | zn – onaantastbaar zijn, Oud.: vroeger hadden de koeien heiligdom aan, dwz. zij werden beschouwd als heilige dieren, |
| waaraan men zich niet mocht vergrijpen. |
| eiligedaoge | zn – plekjes, overgeslagen bij het afstoffen of schilderen. |
| eindelijk | bw- eigenlijk, |
| einpaol | zn – paal, voor de omheining. |
| eisteeker | spr: zie eete. |
| èkke | spr: Tekjeer gaan as ’n èkke.Vreselijk tekeer gaan. zn – persoon, dwarskop. Wa zèdde toch ’n èkke. spr: Liege as ’n èkke. Vreselijk liegen. |
| èkketje | zn – hekje, |
| èksekjeet | zn – wanorde, onordelijke bende, troep, heksenkeet. |
| èllekendjeen | bw – iedereen, Oud. |
| èllewaoge | zn – Grote Beer, gesternte. Oud. spr: Die koei is nie goêd in d’n |
| èm | èm. Die koe is niet goed om te hebben, om te houden. Oud. zn – hemd, |
| Èmbaareg | toponiem, Haansberg, straat, buurt. |
| èmdrok | zn – borstrok, Oud. |
| èmmeke | spr: Emmeke raok me gatje nie. Gezegd van iemand die er tot in de puntjes verzorgd uitziet. Fr.: être tiré à quatre épingles. |
| Om door een ringetje te halen, zeer netjes, in de puntjes.Klankovereenkomst: être -èmmeke, quatre – gatje |
| èn | bw- niet, verouderd. Oud.: Kinderversje: “Wij opreie de straote vur alleman. Opda niemand mjeer èn deure kan. |
| Lot ze mar deur. Lot ze mar deur. De pèèrde n’en de koeie van de Leur”. |
| èng | zn – scharnier, van een staldeur. |
| èngat | zn – bruggetje, over een slootje van een akker. |
| ènne | bw- henen, Kom mar ier ènne. Kom maar hier heen, kom maar hier naar toe. Oud. |
| ènnigte | bw -enige, enkele. |
| èrketèks | zn – architect, Oud. |
| èrrebeejzies | zn – aardbeien. |
| èsèènd | zn – boomstronk, wortelstronk, aardeinde. |
| ètske jaoge, speule | ww-spel, tikkertje, ook verstoppertje. zie: takkerke. spr: zie wiend. |
| Ette | spr: In Ette, eete ze luize meej gouwe vekètte. Een bestempeling van de Ettense bevolking als zijnde “kale kak”, men doet gewichtig, |
| maar het stelt niets voor. Mandos: Men schept op over dingen die elders reeds lang bestaan. |
| toponiem, Etten, Stra.: geschreven sinds 1261. IJ woon d’in Ette. IJ kom duit Ette. Middned.: etten: beweiden, doen afgrazen, ettinge: |
| recht van beweiding of grazen, etweide: weiland. Ety.: gotisch: fra-atjan: |
| voedsel uitdelen, verbasterd tot eten. spr: ‘K kom van Ette èn ik wit van niks. Ik hou me van de domme. |
| Mandos: Die van Ette, ze komme nuit de lèèste mies èn van niks weete Ver.: in verband met de vroegere rechtspraak in Etten, |
| onder de Moeierboom, wist men zogenaamd van niets |
| Ette-Leurenèère | eig- eigenaam, Etten-Leurenaren, inwoners van Etten-Leur, buiten E-L. |
| Ettenèère | eig – eigennaam, Ettenaren, inwoners van Etten, binnen Etten-Leur. |
| Euj | bw- uitroep, Nou zeg! van verbazing. |
| eul | zn – betonnen ring, in ’n sloot, daar waar een dam overheen gelegd wordt. |
| eunmg | zn – heul, geul. zn – honing. |
| eur | zn – uier, Oud. |
| euzel | zn – kier, deurspleet. Oud. |
| èxtestamènteur | zn – executeur testamentair, |
