übke | zn – Hubertus-broodje, “Huubke”, klein kadetje, kruislings geknipt, |
| Ver.: Sint Hubertus 3 november, beschermer tegen hondsdolheid. |
uifkaar | spr: Meej ’n uifkaar rije. Met opgetrokken knieën in bed liggen en het voeteneind losgetrokken. |
uilaord | zn- overstek, van een hoek van de boerenschuur. |
uile | ww-heulen, Oud. Ned.: “Huilen met de wolven in het bos”. |
| spr: zie motte. |
uilegat | zn – dakopening. spr: zie latte. |
uis | zn – huiskamer, zie: èèrd. |
uismèske | zn – tafelmes, Oud. |
uissleutel | spr: Jil zunne n’uissleutel vetèlle. Alle huisgeheimen, privé-dingen vertellen. Oud. |
uit zèn | ww-er mee klaar zijn, Nou dan zèdde wèl uit! Daar ben je mooi klaar mee! |
| spr: As ’t nou mar uit is! Dat is ’t toppunt! |
uitboene | ww- schoonschrapen, van bv. ’n emmer, ’n pan of ’n bord. Ge mot oew bordje mwooi uitboene, aanders èdde strak èèrpels in oewe pap.bord. |
| Je moet je bordje goed leegeten, anders zit er straks aardappel in je pap, want je krijgt geen schoon |
uitduije | ww-verklaren. |
uitèènde | zn – grenzen, D’uitèènde van ’t vaoderlaand. Oud. |
uitgemeete krijge | ww- straffen, mores geleerd worden, ervan langs krijgen met woorden en/of met slaag. |
uitgespanne | bw – arm, uitgekleed, vroeger rijk en nu haast niets meer. N’n uitgespanne boêr. |
uitlèège | spr: IJ kan ’t awèl uitlèège. Die heeft behoorlijk veel praats. |
uitleie | ww- grootbrengen, van vogels tot ze uitvliegen. Oud. |
uitsakkere | ww- uitschelden, uitvloeken. |
uitschjeene | K laot m’n eige dur zijn nie uitsakkere! Oud. |
| ww- ophouden, stoppen, uitscheiden. |
uitsprong | bw – uitstekende punt, vooruitstekende. Kèk uit, stwoot oewe kop nie aon dieje n’uitsprong! Oud. |
uitstèlle | ww- tentoonstellen, van ’t Allerheiligste. Ned.: uitstallen, tentoonstellen. |
uitülleke | ww-uithollen, zie: pulleke. |
uitvalle | ww-uitkomen, van kuikens uit het ei. De pielekes zèn uitgevalle. Oud. |
uitweege | ww-uitmonden, van de weg. ‘T Leursestrotje weeg duit op de Mart. Oud. |
| ww-afwegen, op gewicht, b.v. een grote hoeveelheid deeg in kleinere porties afwegen. Oud. |
uitwijze | spr: Da wijs z’n eige n’uit. Dat verklaart zichzelf, is gemakkelijk te vinden, te snappen. |
uitzakke | ww-brood klaarmaken, voor iemand de broodzak klaarmaken om mee naar ’t werk te nemen. |
uitzèt | zn – zandgroeve, Oud. |
uitzwallepe | ww-afzakken, uitzakken in het water van een struik of boom. Oud. |
ukke | zn – hurken, Op oew ukke zitte. |
ukske rije | spel, op de hurken over het ijs glijden. |
ülleger | zn – orgel, Oud. |
üllcke | ww-pulken, in je neus. zie: pulleke. |
ummes | bw- hij, hèm. Ummes! Hij daar! |
urrek | zn – persoon, vasthouder, vastbijter, eigenwijs. Oud. Ety.: middned.: haderic, hederick, lat.: hedera: klimop, verwant met vasthouden. |
üsouwe | zn – geslacht, mannelijke geslachtsdelen. Ze schupte n’m onder z’n usouwe. |
üster | zn – handweger, handweegwerktuig met trekveer, schaalverdeling en wijzer, bovenaan een ring voor je duim en onderaan |
| een haak voor te wegen goederen. Eng.: ounce: ons, kleinste hele schaalverdeling.Wat voor soort schoenen? |
uuke | bw – Wat voor?Uuke de waffere? Uuke schoene?? |
uur | zn – uier, Oud. |
uurouwer | zn – verhuurder, van rijtuigen of auto’s. Oud. |
uuvel | bw- Hoeveel? Uuvel kost da? |